Verleden week, woensdag 9 januari, was het weer raak: de media berichtten over farmaceut Novartis die een bestaand medicijn zes keer duurder heeft gemaakt. Het gaat ditmaal om een baanbrekend kankermedicijn dat de levensverwachting van patiënten aanzienlijk verlengt. Het onderzoek dat leidde tot de ontwikkeling van het medicijn is aan het Erasmus MC verricht. Het medicijn, ‘Lutathera’, is in de ontwikkelfase doorverkocht en vervolgens heeft de fabrikant er uiteindelijk een weesgeneesmiddelenstatus mee verworven. De farmaceut kreeg het alleenrecht om de prijs te bepalen. En die is dus zesmaal duurder geworden.
Dit voorval lijkt precies op het verhaal dat afgelopen zomer naar buiten kwam rondom het geneesmiddel CDCA voor de zeldzame ziekte CTX. Na het overkopen van de licenties van het medicijn, en zonder zelf aanvullend onderzoek te hebben gedaan, maakte de farmaceut dat medicijn wel 500 keer duurder! Het uitbuiten van een (opgekochte) monopoliepositie vindt dus vaker plaats.
Naar aanleiding van de CDCA-zaak erkende Minister Bruins het belang om op Europees niveau te kijken naar de vraag of een bedrijf marktexclusiviteit mag krijgen in de vorm van weesgeneesmiddelenstatus als het niet zelf de ontwikkelkosten heeft gemaakt. Volgend op de brede steun van het manifest van License to Heal, erkent ook het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport dat maatschappelijk verantwoord licentiëren een rol kan spelen in het bedwingen van de prijzen. Op verzoek van het Ministerie onderzoeken de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) en ZonMW de wijze waarop universiteiten en publieke instellingen ontdekkingen beter kunnen licentiëren. Met nieuwe richtlijnen zouden medische ontdekkingen toegankelijk kunnen worden voor meer patiënten.
Volgens bestuursvoorzitter Kuipers van het Erasmus MC is een voorval zoals bij Novartis niet meer mogelijk, want, zo zegt hij: “Het ziekenhuis zou dit nu waarschijnlijk anders hebben aangepakt. Het Erasmus MC heeft nu belangen in zo’n dertig dochterbedrijven, hoofdzakelijk start-ups met een beloftevolle medische toepassing. Een speciaal valorisatiekantoor ziet erop toe dat 80 procent van eventuele opbrengsten uit wetenschappelijke vernieuwingen terugvloeien naar het ziekenhuis.”
Als een universiteit of ziekenhuis geld verdient met het ontwikkelen van een medicijn is dat mooi meegenomen. Wemos zet zich echter in voor échte return on investment, waarbij de samenleving daadwerkelijk baat heeft bij de uitkomsten van publieke investeringen. Het transparant maken van ontwikkelkosten en het verplicht publiceren van data kunnen hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Ook zouden investeringen van de overheid in (wetenschappelijk) onderzoek, moeten voldoen aan voorwaarden die waarborgen dat medicijnen breed toegankelijk én betaalbaar zijn, ook als de licenties worden doorverkocht. Er is namelijk pas echt sprake van verantwoord licentiëren als niet alleen het ziekenhuis profiteert, maar alle patiënten, wereldwijd. Met maatschappelijk verantwoord licentiëren hebben we een middel in handen dat buitensporige prijsstijgingen, zoals bij Novartis, kan voorkomen.
Lees hier onze positie richting de NFU.
Ga naar deze pagina voor meer over ons werk op het gebied van medicijnen
Ontvang onze nieuwsbrief
