Ella Weggen
Toegang tot medicijnen is in gevaar. Al langer in lage- en middeninkomenslanden, nu ook in Nederland. License to Heal organiseerde hierover op 9 februari in Café Dudok in Den Haag in samenwerking met KWF Kankerbestrijding een drukbezochte discussieavond.
De discussieavond bouwt voort op het manifest waarin License to Heal verzoeken doet aan de Tweede Kamer en het Ministerie van VWS om het probleem aan te pakken. In haar reactie op het manifest, dat ook Wemos ondertekend heeft, schrijft Minister Schippers dat ze het een goed idee vindt om te onderzoeken of ze voorwaarden kan verbinden aan ontwikkeling van medicijnen met publiek geld. Zij onderschrijft het probleem van patenten en de monopoliepositie van farmaceuten. Ook ziet ze in dat de overheid kaders moet stellen met het oog op een duurzaam financieringsmodel.
Overheid voert de regie
Kankerpatiënten krijgen soms geen toegang tot de juiste behandeling, omdat medicatie te duur is. Tegelijkertijd groeit de groep patiënten: de WHO voorspelt dat de komende 20 jaar er een toename van 70% plaatsvindt van het aantal kankergevallen wereldwijd. De aanwezige politieke partijen zijn het erover eens dat de verantwoordelijkheid bij de overheid ligt. SP-Kamerlid Henk van Gerven pleit ervoor dat de overheid – en niet de medicijnindustrie – de regie moet voeren in de prijzen van geneesmiddelen.
Transparantie en snellere toegang
Pia Dijkstra van D66 is voorstander van grotere transparantie in prijsopbouw, iets wat ziekenhuiskoepel Santeon toejuicht. Arno Rutte van de VVD pleit voor snellere toegang van geneesmiddelen door de bureaucratie aan te pakken, iets wat we onlangs van de Amerikaanse president Trump hebben gehoord. Hoewel Wemos graag ziet dat medicijnen goedkoper worden, zien we wel een risico in versnelde toegang.
Alternatief
Er zijn ook voorstanders van echt alternatieve modellen. Hans Büller, initiatiefnemer voor Fair Medicine, vindt de huidige problemen een herhaling van zetten en heeft het heft in eigen handen genomen. Fair Medicine heeft overheidsfinanciering gekregen om met verschillende partijen medicijnen te ontwikkelen.
Rug tegen de muur
Minister Schippers wil dat de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving onderzoekt in hoeverre de overheid voorwaarden aan publieke financiering kan stellen in het huidige systeem. Het advies wordt eind 2017 verwacht. Ook de Europese Commissie onderzoekt dit momenteel. ‘Bij het nemen van maatregelen moeten we wel rekening houden met wat deze kunnen betekenen voor de toegankelijkheid van geneesmiddelen voor Nederlandse patiënten en het Nederlandse onderzoeksklimaat voor geneesmiddelen,’ aldus Schippers. Dit wijst er op dat de overheid bang is dat de industrie geneesmiddelen van de Nederlandse markt af haalt. Ze staat met de rug tegen de muur, in een onevenwichtige onderhandelingspositie. Verder is er volgens Schippers geen inzicht in de prijsopbouw.
Sterker door samen te werken
Om sterker te staan, is het daarom nodig om samen te werken met andere landen. Schippers heeft al afspraken met België, Luxemburg en Oostenrijk; Ierland en Zwitserland zijn ook geïnteresseerd in nauwere samenwerking. Het Ministerie VWS is ook in gesprek geweest met Italië en Frankrijk, maar deze landen zijn nog wat terughoudend in verkiezingstijd. Parallel aan Nederlandse en Europese stappen zal Schippers later dit jaar samen met de WHO een conferentie organiseren waarbij ‘fair prices’ op de agenda staan. Toegang tot betaalbare medicijnen in ontwikkelingslanden staat dan centraal.
