Wemos is zeer verheugd over het voorstel van de Amerikaanse regering aan de Wereldhandelsorganisatie (WTO) om de patenten op Covid-19-vaccins tijdelijk op te heffen. Het is nu aan Nederland en de Europese Unie (EU) om dit voorbeeld te volgen. Door de patenten tijdelijk vrij te geven, krijgen alle farmaceutische bedrijven het recht om ook vaccins te maken. Dit kan een doorbraak betekenen voor de wereldwijde toegang tot deze vaccins.
Maximaliseren productiecapaciteit
Op dit moment produceren slechts een paar producenten coronavaccins, bij lange na niet genoeg voor de hele wereld. Hoge-inkomenslanden hebben verreweg de meeste vaccins opgekocht, waardoor mensen in veel lage- en middeninkomenslanden nog jaren dreigen te moeten wachten op een vaccin. Gevolg is nog meer persoonlijk leed en economische schade. Ook dreigt het gevaar van nieuwe mutaties, waardoor huidige vaccins minder goed zouden kunnen werken.
De oplossing hiervoor is om de productiecapaciteit van vaccins zo snel mogelijk te maximaliseren. Alle beschikbare, gecertificeerde fabrieken in de wereld zouden nu moeten draaien om genoeg vaccins te maken voor iedereen. Daarvoor is het nodig dat vaccinproducenten hun patenten en kennis delen met andere fabrikanten. Tot op heden hebben zij dat in onvoldoende mate vrijwillig gedaan. De WTO kan nationale overheden echter – in uitzonderlijke situaties – toestemming geven om patentbescherming tijdelijk buiten werking te stellen.
Amerika dringt nu aan op deze toestemming wat betreft de vaccins. India en Zuid-Afrika stelden eerder al tijdelijke opheffing van patenten voor, maar dan voor alle Covid-19-producten, waaronder naast vaccins ook testmiddelen en medicijnen. Meer dan 100 landen steunen dit voorstel.
Naast patenten ook kennisdeling essentieel
Het opheffen van patenten is een belangrijke stap in de goede richting, maar nog niet genoeg om de productiecapaciteit te vergroten. Met alleen patenten kunnen fabrikanten namelijk nog geen coronavaccins maken. Daarvoor hebben zij ook de kennis (recept, testdata, technische instructies, enzovoorts) nodig voor het produceren van vaccins. Na het opschorten van de patenten, is kennisdeling de volgende horde die overheden en farmaceuten moeten nemen.
Voor het delen van de kennis over de productie van coronavaccins heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) eerder al een speciale pool opgericht, de COVID-19 Technology Access Pool (C-TAP). Tot nu toe heeft nog geen enkele farmaceut hiervan gebruikgemaakt. Na opheffing van de patenten, is het van het grootste belang dat vaccinproducenten dat wel gaan doen.
Einde pandemie
Wemos roept de Nederlandse regering op om binnen de EU aan te dringen op steun voor het tijdelijk opschorten van de patenten door de WTO, in navolging van Amerika. Daarnaast moet het zich hard maken voor kennisdeling over de vaccinproductie. Op deze manier kan er zo snel mogelijk een einde worden gemaakt aan de pandemie.
