Gezondheidszorg die voorziet in de behoeften van de bevolking en toegankelijk is voor iedereen – vrouwen en mannen, ongeacht hun inkomen – vergt inzet van voldoende publieke middelen. Gezondheid is geen markt maar een publiek goed, en een universeel mensenrecht.
Onderzoek toont aan dat publieke middelen en een landen-specifieke strategie voor financiering van de zorg cruciaal zijn om het recht op gezondheid te realiseren. Gelijke toegang tot essentiële gezondheidsdiensten voor iedereen is een verantwoordelijkheid van de overheid.
In veel lage- en middeninkomenslanden zijn gezondheidsbudgetten echter niet toereikend om universele toegang tot zorg – oftewel Universal Health Coverage (UHC) – te realiseren, en om voldoende zorgpersoneel aan het werk te zetten en te behouden. Gezondheidsuitgaven bestaan ook vaak voor een te groot deel uit de eigen bijdrage, waardoor veel mensen de armoede in gedreven worden en inkomens- en genderongelijkheid versterkt worden.
Om duurzame resultaten te behalen bij het versterken van gezondheidssystemen wereldwijd – een voorwaarde voor seksuele en reproductieve gezondheid en rechten – inclusief zorgpersoneel, is het cruciaal dat landen hun budgettaire ruimte voor gezondheid vergroten. Maar dit moet niet alleen aan de landen zelf worden overgelaten. Veel lage inkomenslanden zijn nog afhankelijk van officiële ontwikkelingshulp (ODA) voor het co-financieren van hun gezondheidssystemen. Helaas neemt ODA voor het versterken van gezondheidssystemen te snel af. In plaats daarvan zetten de Wereldbank en donorlanden – inclusief Nederland – een steeds groter deel van ODA in voor het betrekken en versterken van het bedrijfsleven, óók in de gezondheidssector.
Wemos vindt dat de internationale gemeenschap meer kan en moét bijdragen aan het vergroten van nationale gezondheidsbudgetten. Dit kan door enerzijds ontwikkelingshulp voor gezondheid uit te breiden en beter af te stemmen op landen-specifieke strategieën, en anderzijds door praktijken aan te pakken die het overheidsbudget voor gezondheid onnodig beperken.
Als het gaat om financiële toegang tot gezondheidsdiensten, zien we dat vrouwen worden benadeeld. Zowel nationaal beleid voor gezondheidsfinanciering als macroeconomisch beleid kunnen bijdragen aan dergelijke genderongelijkheden. In landen met een hoge eigen bijdrage worden vrouwen geconfronteerd met extra barrières tot essentiële gezondheidsdiensten. Dit komt omdat vrouwen meer geraakt worden door geldgebrek, en omdat ze vaak een beroep moeten doen op hun eigen bijdrage om toegang te krijgen tot seksuele en reproductieve gezondheidsdiensten – waaronder methoden voor gezinsplanning. Dit beïnvloedt met name hun gezondheid, carrière en gezinsinkomen.
Internationale financieringsinstituties, zoals de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF), hebben ook een grote impact op het gezondheidsbeleid en de fiscale ruimte voor gezondheid met hun aanbevelingen en voorwaarden met betrekking tot leningen. Salariskostenplafonds in de gezondheidssector en beperkingen op het gebruik van officiële ontwikkelingshulp voor salarissen van zorgpersoneel hebben een negatieve invloed op vrouwen, die het merendeel van zorgpersoneel vormen.
Om deze redenen nemen we gender en gelijkheid mee in onze analyses, en werken we samen met partners om effectief te pleiten voor gendergelijkheid in gezondheidsbeleid.
Binnen het programma Finance for health besteden we ook aandacht aan sectoroverstijgende vraagstukken zoals de verantwoordelijkheden van multilaterale organisaties en hoge inkomenslanden tegenover lage- en middeninkomenslanden, en het betrekken van het maatschappelijk middenveld bij besluitvorming.
Wemos roept op tot het versterken van publieke middelen voor gezondheid
Met dit programma willen we het volgende teweegbrengen:
In een petitie roepen Nederlandse organisaties, waaronder Wemos, de Nederlandse regering op om in de volgende regeringsperiode (2021-2025) extra te investeren in ontwikkelingssamenwerking en gezondheid wereldwijd. Ziekten gaan over grenzen heen; de Covid-19-pandemie maakt dit extra zichtbaar. Het is daarom essentieel dat landen samenwerken om de wereld veiliger en gezonder te maken. Sta jij hier […]
Wat deed Wemos voor de mondiale gezondheid in het jaar dat deze ernstig werd bedreigd? We pleitten voor kennisdeling over Covid-19-vaccins, creëerden bewustwording over de risico’s van commercie in gezondheidszorg, ontwikkelden een nieuw programma over mobiliteit van zorgpersoneel, en nog veel meer. Lees er alles over in ons interactieve overzicht van de hoogtepunten van ons […]
Myria Koutsoumpa De Global Financing Facility (GFF) – een wereldwijd gezondheidsinitiatief dat zich richt op het stoppen van vermijdbare sterfgevallen en het verbeteren van levens van vrouwen, kinderen en adolescenten in lage- en middeninkomenslanden – evolueert. Voortdurende lobby en belangenbehartiging door het maatschappelijk middenveld hebben de richting van de GFF beïnvloed, waardoor het inclusiever wordt. […]
De COVID-19-pandemie heeft pijnlijk laten zien wat er gebeurt als het gezondheidssysteem van een land niet kan voorzien in de behoeften van de bevolking. Zwakke gezondheidssystemen moeten daarom versterkt worden tot veerkrachtige, goed functionerende en duurzaam gefinancierde systemen met voldoende zorgpersoneel. Niet alleen voor acute volksgezondheidscrises, maar ook om ervoor te zorgen dat seksuele en […]
Nederland voert al bijna 10 jaar een gecombineerde Hulp & Handel-agenda. Wij wilden er achter komen op welke manier deze agenda, en de daarbij horende financiële instrumenten, worden ingezet in de gezondheidssector in Afrika. En hoe deze bijdraagt aan universele toegang tot gezondheidszorg. Het paper ‘In the interest of health for all? The Dutch ‘Aid […]
Een nieuwe publicatie van Oxfam Novib bevat een verzameling van verhalen over het beïnvloeden van netwerken op meerdere thematische gebieden. ‘Beating the Drum: Stories of Influencing Networks’ richt zich onder andere op lessen over partnerschappen, en hoe de betrokken partijen hier hun voordeel uit kunnen halen. Wemos heeft bijgedragen aan de publicatie met een casus […]
