Gezondheidszorg die voorziet in de behoeften van de bevolking en toegankelijk is voor iedereen – vrouwen en mannen, ongeacht hun inkomen – vergt inzet van voldoende publieke middelen. Gezondheid is geen markt maar een publiek goed, en een universeel mensenrecht.
Onderzoek toont aan dat publieke middelen en een landen-specifieke strategie voor financiering van de zorg cruciaal zijn om het recht op gezondheid te realiseren. Gelijke toegang tot essentiële gezondheidsdiensten voor iedereen is een verantwoordelijkheid van de overheid.
In veel lage- en middeninkomenslanden zijn gezondheidsbudgetten echter niet toereikend om universele toegang tot zorg – oftewel Universal Health Coverage (UHC) – te realiseren, en om voldoende zorgpersoneel aan het werk te zetten en te behouden. Gezondheidsuitgaven bestaan ook vaak voor een te groot deel uit de eigen bijdrage, waardoor veel mensen de armoede in gedreven worden en inkomens- en genderongelijkheid versterkt worden.
Om duurzame resultaten te behalen bij het versterken van gezondheidssystemen wereldwijd – een voorwaarde voor seksuele en reproductieve gezondheid en rechten – inclusief zorgpersoneel, is het cruciaal dat landen hun budgettaire ruimte voor gezondheid vergroten. Maar dit moet niet alleen aan de landen zelf worden overgelaten. Veel lage inkomenslanden zijn nog afhankelijk van officiële ontwikkelingshulp (ODA) voor het co-financieren van hun gezondheidssystemen. Helaas neemt ODA voor het versterken van gezondheidssystemen te snel af. In plaats daarvan zetten de Wereldbank en donorlanden – inclusief Nederland – een steeds groter deel van ODA in voor het betrekken en versterken van het bedrijfsleven, óók in de gezondheidssector.
Wemos vindt dat de internationale gemeenschap meer kan en moét bijdragen aan het vergroten van nationale gezondheidsbudgetten. Dit kan door enerzijds ontwikkelingshulp voor gezondheid uit te breiden en beter af te stemmen op landen-specifieke strategieën, en anderzijds door praktijken aan te pakken die het overheidsbudget voor gezondheid onnodig beperken.
Als het gaat om financiële toegang tot gezondheidsdiensten, zien we dat vrouwen worden benadeeld. Zowel nationaal beleid voor gezondheidsfinanciering als macroeconomisch beleid kunnen bijdragen aan dergelijke genderongelijkheden. In landen met een hoge eigen bijdrage worden vrouwen geconfronteerd met extra barrières tot essentiële gezondheidsdiensten. Dit komt omdat vrouwen meer geraakt worden door geldgebrek, en omdat ze vaak een beroep moeten doen op hun eigen bijdrage om toegang te krijgen tot seksuele en reproductieve gezondheidsdiensten – waaronder methoden voor gezinsplanning. Dit beïnvloedt met name hun gezondheid, carrière en gezinsinkomen.
Internationale financieringsinstituties, zoals de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF), hebben ook een grote impact op het gezondheidsbeleid en de fiscale ruimte voor gezondheid met hun aanbevelingen en voorwaarden met betrekking tot leningen. Salariskostenplafonds in de gezondheidssector en beperkingen op het gebruik van officiële ontwikkelingshulp voor salarissen van zorgpersoneel hebben een negatieve invloed op vrouwen, die het merendeel van zorgpersoneel vormen.
Om deze redenen nemen we gender en gelijkheid mee in onze analyses, en werken we samen met partners om effectief te pleiten voor gendergelijkheid in gezondheidsbeleid.
Binnen het programma Finance for health besteden we ook aandacht aan sectoroverstijgende vraagstukken zoals de verantwoordelijkheden van multilaterale organisaties en hoge inkomenslanden tegenover lage- en middeninkomenslanden, en het betrekken van het maatschappelijk middenveld bij besluitvorming.
Wemos roept op tot het versterken van publieke middelen voor gezondheid
Met dit programma willen we het volgende teweegbrengen:
Aanvullende informatie is te vinden op onze Aid for Trade-pagina
Barbara Fienieg Hoe kunnen we onze financiële uitgaven beter afstemmen op de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDGs)? Deze vraag stond centraal op de derde jaarlijkse conferentie 'Private Finance for Sustainable Development' van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), op 29 januari 2020 in Parijs. Een dag eerder was ik panellid bij een expertbijeenkomst over 'blended [...]
Wat zijn de uitdagingen en trends voor de komende 10 jaar als we Universal Health Coverage (UHC) willen bereiken? Hoe gaan we van commitment naar concrete actie? Deze (en gerelateerde) vragen zullen van 28 jan-2 feb besproken worden op de Prince Mahidol Award Conference (PMAC) in Bangkok, een jaarlijkse internationale conferentie gericht op beleidsvraagstukken omtrent [...]
Verstoort of ondersteunt ontwikkelingshulp nationale gezondheidssystemen? Zorgt het wel of niet voor stabilisering van een oneerlijk mondiaal handelssysteem? In hoeverre wordt het maatschappelijk middenveld vertegenwoordigd in mondiale processen? En hoe gaan we van ontwikkelingshulp naar mondiale solidariteit? Afgelopen oktober en november bespraken maatschappelijke organisaties deze (en nog meer pittige vragen) als onderdeel van de Kampala [...]
Wat een bewogen jaar is het geweest. 2019 was gevuld met samenwerkingen, workshops, nieuwe publicaties, mediamomenten en kennisuitwisseling. En het was het jubileumjaar waarin we terugkeken op 40 jaar werk aan bescherming van mondiale volksgezondheid. We zijn klaar voor 2020! Ons programma Access to Medicines trok vorig jaar brede media-aandacht, zowel in binnen- als buitenland. [...]
Om de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDGs) overal te realiseren, moeten overheden de nadruk op groei van het bruto binnenlands product (BBP) als internationale beleidsdoelstelling, omschreven in SDG8, opgeven en in plaats daarvan focussen op wereldwijde samenwerking, zoals omschreven in SDG17. Dat is een van de belangrijkste conclusies van het artikel ‘How healthy is a ‘healthy economy’? [...]
Kan het versterken van de private sector hand in hand gaan met het versterken van gezondheidssystemen in lage inkomenslanden? We deden een case study in Tanzania waar Nederlands geld voor ontwikkelingshulp - via beleidsinstrumenten om bedrijven te versterken - werd ingezet in de zorgsector. In 'Best Public value for public money? The case of match-funded [...]
